تحقیقی کوتاه پیرامون حی علی خیر العمل
مشخصات کتاب
نویسنده : مهدی آقابابایی
ناشر : مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان
تحقیقی کوتاه پیرامون حی علی خیر العمل
اشاره
آیا حَیَّ عَلَی خَیْرِ الْعَمَل جزء اذان و اقامه است؟
همه ی علمای شیعه اجماع و اتفاق نظر دارند که جمله ی حَیَّ عَلَی خَیْرِ الْعَمَل از فصول اذان و اقامه است و بدون ذکر آن، اذان و اقامه تحقق نیافته و باطل می شود.
( جوامع الفقهیه، انتصار سید مرتضی ص 142 - 143)
و در روایاتی که فصول اذان و اقامه را بیان می کند جمله ی فوق نیز در ردیف جملات دیگر به چشم می خورد.
و در زمان رسول اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم نیز جمله ی مذکور در اذان و اقامه گفته می شد.
در حدیث صحیح زراره و فضیل بن یسار از امام باقر عَلَیْهِ السَّلَام آمده است:
[اذان و اقامه جبرییل در معراج حضرت رسول صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم ]
◄ وقتی که پیامبر صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم در معراج به بیت المعمور رسید وقت نماز شد، جبرییل اذان و اقامه گفت، رسول خدا به نماز ایستاد و فرشتگان و پیامبران پشت سر او صف کشیدند و نماز خواندند.
زراره و فضیل پرسیدند:
اذان جبرییل چگونه بود؟ امام عَلَیْهِ السَّلَام همه ی جملات اذان را گفت و در پایان افزود:
«اقامه نیز مثل اذان است جز این که در آن میان حَیَّ عَلَی خَیْرِ الْعَمَل و الله اکبر دو بار و قَدْ قَامَتِ الصَّلَاهُ گفته می شود. رسول خدا به بلال دستور داد که همین اذان را بگوید و چندی که آن حضرت زنده بود، بلال همین اذان را می گفت.
◄ فَأَمَرَ بِهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم بلالاً، فَلَمْ یَزَلْ یُؤَذِّنُ بِهَا حَتَّی قَبَضَ اللَّهُ - رَسُولَهُ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم.
(وسائل الشیعه ج 5 ص 416، ابواب الاذان و الاقامه، باب 19 ح 8)
[شهادت عبدالله فرزند عمر]
عبدالله فرزند عمر گفته است که در خدمت پیامبر صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم بودم دیدم که ابومحذوره در اذان حَیَّ عَلَی خَیْرِ الْعَمَل را نیز می گفت.
(روضه المتقین فی شرح من لا یحضرالفقیه ج2 ص 238)
پس معلوم می شود که در زمان پیامبر صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم بلال و ابومحذوره، جمله ی حَیَّ عَلَی خَیْرِ الْعَمَل را در اذان می گفتند و ان حکم در زمان پیامبر تا آخر عمر آن حضرت باقی بود و منسوخ نشده است؛ ولی پس از شهادت آن حضرت به بهانه این که: «بهترین عمل دانستن نماز و ترغیب و تشویق مردم به آن موجب می شود که مردم